28η Οκτωβρίου τελικά τρώμε μπακαλιάρο με σκορδαλιά ή ΟΧΙ…!!!

Η απορία παραμένει… πώς μια χώρα σαν την Ελλάδα, με τόσες ακτές και φυσικά άφθονη πρόσβαση σε φρέσκο ψάρι κατέληξε να κάνει “πιάτο ημέρας” στην επέτειο του ΟΧΙ ένα παστό ψάρι που δεν συναντάμε παρά στα νερά του Ατλαντικού; Η ιστορία του παστού μπακαλιάρου πρέπει να αναζητηθεί πίσω στην εποχή των Βίκινγκς. Οι σκληροτράχηλοι της Βόρειας Ευρώπης χρειάζονταν ένα τρόφιμο που να αντέχει στα πολύμηνα ταξίδια τους. Κάπως έτσι, προέκυψε το παστό, άφθονο εκείνη την εποχή, ψάρι του μπακαλιάρου. Φυσικά, η τεχνική του παστού ψαριού απαντάται σε όλη τη Μεσόγειο, ακόμη και στους λαούς της Καραϊβικής. Οι Ιταλοί τον αποκαλούν baccala, οι Ισπανοί baccalao και οι Πορτογάλοι – που διατείνονται πως μπορούν να τον μαγειρέψουν με 1000 και 1 τρόπους.

Άλλες μαρτυρίες αναφέρουν πως συχνά το παστό ψάρι του Ατλαντικού ανταλλασσόταν από Βρετανούς ψαράδες, με ελληνική σταφίδα, με τους Έλληνες ναυτικούς να φέρνουν τη συνήθειά του στη χώρα μας. Για αιώνες άλλωστε, ο μπακαλιάρος ήταν άφθονος στην αγορά, τόσο που αποτελούσε και το φαγητό των σκλάβων στα μεγάλα ταξίδια τους από την Αφρική στην Αμερική. Σήμερα η υπεραλίευση έχει αλλάξει κάπως το τοπίο και οι εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση, ειδικά στις “σαρωτικές” τράτες είναι συνεχείς. Γιατί παστό κι όχι φρέσκο; Σε κάθε περίπτωση, οι διαιτολόγοι τονίζουν πως αν ο παστός μπακαλιάρος ξαλμυριστεί σωστά, δεν στερεί τίποτα από τα θρεπτικά συστατικά του ψαριού. “Ανήκει στην κατηγορία των ψαριών με χαμηλά λιπαρά, το λίπος του κυμαίνεται από 0.5-2%.Τα λιπαρά του είναι τα γνωστά σε όλους μας «καλά» λιπαρά, δηλαδή, τα ω-3” σημειώνει στο NEWS 247 η Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Γιούλη Φραγκιαδουλάκη, τονίζοντας πως τα καλά αυτά λιπαρά “βοηθούν στη μείωση της χοληστερίνης, των τριγλυκεριδίων και προστατεύουν τις αρτηρίες μειώνοντας την πίεση”. Μάλιστα, η διατροφολόγος εξηγεί πως “η συχνή κατανάλωση μπακαλιάρου θωρακίζει τον οργανισμό απέναντι σε καρδιαγγειακά νοσήματα, περιορίζει τον κίνδυνο ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων, ενδυναμώνει την νοητική δραστηριότητα του εγκεφάλου και τη μνήμη και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα”. Όσο για τη σκορδαλιά που τον συνοδεύει παραδοσιακά; Μπορεί αν έχει αρκετές θερμίδες “αλλά μπορούμε να την καταναλώσουμε μέσα στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής στην κατάλληλη ποσότητα”. Άλλωστε, το μπόλικο σκόρδο συμβάλει στη μείωση των λιπιδίων, της πίεσης, ενώ έχει και αντιμικροβιακές, αντιθρομβωτικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Σκορδαλιά με πατάτα ή ψωμί; Τι όμως είναι προτιμότερο, σύμφωνα με τη διαιτολόγο; Σκορδαλιά με πατάτα ή με ψωμί; “Η πατάτα έχει λιγότερες θερμίδες αφού 100γρ πατάτας έχουν μόλις 72 θερμίδες ενώ 100γρ ψωμιού μας δίνουν 270 θερμίδες” εξηγεί η κα. Φραγκιαδουλάκη, παρά το γεγονός πως και τα δύο υλικά περιέχουν εξίσου σημαντικά θρεπτικά συστατικά. “Συνεπώς, αν θέλουμε να προσέξουμε την σιλουέτα μας και να αποφύγουμε κάποιες περιττές θερμίδες θα ήταν καλύτερο να προτιμήσουμε την σκορδαλιά με πατάτα” καταλήγει η διαιτολόγος….

Παραδοσιακά, μπακαλιάρο με σκορδαλιά τρώμε: την 25η Μαρτίου του Ευαγγελισμού, των Βαΐων, κατά την εορτή του Γενεσίου του Τιμίου Προδρόμου στις 24 Ιουνίου, στις 6 Αυγούστου της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, των Εισοδίων της Θεοτόκου στις 21 Νοεμβρίου, του Αγίου Ανδρέα στις 30 Νοεμβρίου και γενικά όποιες μέρες επιτρέπεται η κατάλυση ἰχθύος.

Την 28η Οκτωβρίου, Ψάρι Βακαλάο ή Μπακαλιάρο τρώμε κατ΄ εξαίρεση μόνο όταν πέσει η εορταστική επέτειος σε νηστεία, δηλαδή Τετάρτη ή Παρασκευή ή Σαρακοστή, αλλιώς τρώμε τα πάντα, ο Μπακαλιάρος έμεινε ως συνήθεια γιατί ήταν παστός και υπήρχε όλο το χρόνο τότε που δεν υπήρχαν άλλα ψάρια ή ψυγεία, σύμφωνα με τον Αξιώτη Παράσχο.